НОВОСТИ / АНОНС

Наш клуб уже сейчас объединяет представителей районного исполнительного комитета, областного координационного экологического совета, представителей управления образования Сморгонского исполнительного комитета, Сморгонской горрайинспекции природных ресурсов и охраны окружающей среды, представителей общественных организаций: ОБО «Сморгонская инициатива», ОО инвалидов «Жизнь без границ», ОО «Ахова птушак бацькаўшчыны”, ОО “Белорусский союз женщин”. С нами сотрудничают представители республиканского спортивного туристического союза, Гродненской областной ассоциации фермеров, представители бизнес-инициатив Сморгонского района, преприятий г. Сморгонь.

Одним из направлений деятельности клуба экологического мониторинга стало изучение проблемы велосипедного движения в г. Сморгонь.

На велосипедной парковке, организованной на территории гимназии, мы подсчитали велосипеды, на которых приезжают наши учащиеся. Среднее количество за неделю составило 98 велосипедов. Если учесть, что в гимназии 860 обучающихся, то почти каждый девятый из них, в хорошую погоду, приезжает на занятия на велосипеде. Анализ ситуации показал, что 2/3 это ученики 5-8 классов, большинство из которых не достигли 14-летнего возраста. Согласно правилам дорожного движения, эти категория участников дорожного движения без сопровождения взрослых может свободно передвигаться на велосипеде только по строго обзначенным зонам. Проблема заключается в том, что в нашем городе нет специально оборудованных велодорожек, а перемещаясь по тротуарам, пешеходным и жилым зонам возникает опасность столкновения с пешеходами, не стоит забывать и о высоких бордюрах тротуаров.

Для привлечения внимания общественности к выявленной проблеме, участниками клуба экологического мониторинга был организован социологический онлайн-опрос “Живу на велосипеде” с целью изучения отношения жителей города к использованию велосипедов в повседневной жизни.

В опросе приняли участие педагоги, учащиеся и их родители школ города. Наибольшее количество участников опроса были представлены двумя возрастными категориями: 11 - 15 лет и 31 - 40 лет.

По результатам опроса ежедневно используют велосипед для передвижения по городу только небольшое количество респондентов, большинство по выходным, не чаще 1-2 раз в неделю.

Преимущественно участники опроса используют велосипед для прогулок и для занятий спортом, небольшое количество ездит покупками и вообще нет тех, кто совершает на велосипед деловые поездки по городу.

Но большинство взрослых готовы отказаться от поездок на автомобиле в пользу велосипеда, если в городе будут велодорожки и велопарковки.

А это скажется на чистоте атмосферного водуха, так как в этом случае (если произвести необходимые расчеты) количество углекислого газа, который выбрасывается автомобилем, уменьшится на 314 кг за один день только за одну поездку (в школу и обратно).

Используя полученные в ходе опроса результаты, совместно с председателем районного отделения республиканского спортивного союза О. Мизуло клуб экологического мониторинга готовит обращение к вастям города с целью акцентирования внимания на проблеме велодвижения в городе и поиска путей ее решения.

Елена ЯСЕВИЧ, руководитель клуба экологического мониторинга ГУО “Гимназия г. Сморгони”.

Ядвіга ХАДАЛЁНАК на фестывалі-кірмашы "Смаргонскія абаранкі"

Атрымаць такі камплімент – дорага каштуе. Вытворцы абаранкаў з розных гарадоў прапаноўвалі на свяце сваю прадукцыю. Праўда, іх абаранкі – заводскія. А ў Флар’янаўны – хэйд-мэйд. У кожную майстрыха ўклала часцінку сваёй душы (гэта адзін з сакрэтаў  прыгатавання). Жанчына, апранутая ў стылізаваны народны касцюм, таксама была на  падворку Вішнеўскага ДК. Частавала смаргонцаў і гасцей горада сваім печывам, дзялілася рэцэптамі смачэчы. На свята яна прывезла пірагі і некалькі падносаў румяных абаранак.

Флар’янаўна (дакладней, Ядвіга Флар’янаўна Хадалёнак) – абаранічніца з вялікім стажам. Кухарка з вялікай літары.

Сухія кансервы для касалапых

- У сярэдзіне ХVII стагоддзя у Смаргоні Радзівілы заснавалі школу дрэсіроўкі мядзведзяў, якую жартоўна пачалі называць “мядзведжай акадэміяй”, - расказвае навуковы супрацоўнік Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея Вольга Самаркіна. - Вучоных-“акадэмікаў” скамарохі вадзілі па Еўропе. Рэч Паспалітая, Германія, Венгрыя, Францыя… На кірмашовых плошчах касалапыя артысты танчылі пад музыку, забаўляючы публіку. Шлях іх быў далёкім і доўгім, падарожжа доўжылася да паўгода. Па дарозе касалапых трэбы было карміць. Вось і прыдумалі печыва такой формы – кругленькае з дзюрачкай пасярэдзіне. Яго зручна было насіць, надзеўшы на вяровачку і павесіўшы на шыю. Пяклі яго з заварнога цеста, таму яно доўга не псавалася. І мядзведзь сыты, і павадыр негалодны. Вось так, дзякуючы мядзведзям, Смаргонь вынайшла для ўсяго свету абаранкі. Неўзабаве сухія “кансервы” для мядзведзяў сталі папулярнымі ў карчмах мястэчка. Падаваліся як закусь.

Вольга САМАРКІНА падчас тэатралізаванай экскурсіі 

Дом і печ

Не так даўно ў Смаргоні пачалі распрацоўваць гастра-брэнд “Смаргонскія абаранкі”. Тады ўзнікла лагічнае пытанне: “Ці ёсць у нас хто-небудзь, хто б мог адрадзіць сакрэты старажытнага майстэрства?”  Чалавек знайшоўся не адразу.

У 25 кіламетрах ад Смаргоні жыве 77-гадовая Ядвіга Хадалёнак. Адзіная, хто ведае рэцэпт старасмаргонскай абваранкі.

Шэсць гадоў таму жанчына пераехала з суседняй Волькаўшчыны ў больш цывілізаванае Вішнева – цэнтр сельсавета. Купіла дом з гаспадарчымі прыбудовамі. У якасці бонусу атрымала яшчэ адзін. Без перабольшання, гістарычную каштоўнасць. Хата, якой больш за сто гадоў, і там ёсць старажытная печ у рабочым стане, у якой можна прыгатаваць  самыя смачныя пірагі і абаранкі.

Менавіта ў старую хату запрасіла нас Ядвіга Флар’янаўна і дзялілася старажытным рэцэптам прыгатавання абваранак, які пераняла ад сваёй маці 1915 года нараджэння

Радзіма абаранак

Смаргонь традыцыйна лічыцца радзімай абаранак. Упершыню пра гэта ўзгадаў Вільям Пахлёбкін, савецкі і расійскі гісторык, у сваіх кулінарных кнігах. «…Родина баранок - город Сморгонь в Белоруссии, где из заварного (обварного) теста впервые начали делать узкие жгутики и выпекать из них обваранки (изделия из обваренного теста)…». Гэты ж факт пацвярджае і самы вядомы беларускі гісторык кулінарыі Тадэвуш Навагродскі, доктар гістарычных навук, аўтар кнігі “Эвалюцыя традыцый харчавання беларусаў у ХІХ-ХХ стагоддзях”.

Пякарня сям'і АЛЬХІМОВІЧ (30-я гады 20 стагоддзя)

Старасмаргонскі рэцэпт

Для пачатку трэба дроў альховых (не інакш!) насекчы, печ затапіць, цеста замясіць…

Абараначніца пералічвае неабходныя інгрэдыенты для цеста: пшанічная мука, малако, дрожджы, соль, цукар, яйка, поснае масла, сметанковае масла, дабаўляю трохі ваніліну. Можна мак ці карыцу. Строгага рэцэпта не прытрымліваюся – усё на вока”.

Прапорцыі павінны быць гарманічнымі – галоны сакрэт смачнай стравы. Калі цеста “падышло”, можна і абаранкі “гнуць”. Памер абараначніцы вымяралі на ўказальны палец. Гэта маленькая абаранка. А былі і вялікія – на тры і нават на чатыры пальцы.

Спачатку “кольцы” абварвалі (кідалі ненадоўга ў вар), а пасля выкладалі на бляху і выпякалі ў печах (хвілін з 10) і – вуаля, страва гатова!

На кірмаш у Вільню

У 30-х гадах XX стагоддзя ў Смаргоні налічвалася каля 30 пекараў, якія займаліся выпечкай абаранкаў, - удакладняе Вольга Самаркіна. – На кожнай вуліцы было некалькі пякарняў, у кожнай майстрыхі – свой рэцэпт. Цэлую зіму ўсёй сям’ёй смаргонскія майстрыхі пяклі абаранкі, старанна зашывалі іх у чыстыя палатняныя мяхі, і ўжо ў сакавіку з гэтым грузам накіроўваліся ў дарогу. Чароды конскіх вазоў везлі тавар у Ліду, Гародню, Вільню (смаргонскія абаранкі былі традыцыйным пачастункам на кірмашы да дня Святога Казіміра на вясеннім кірмашы Казюкас). Цягніком абаранкі везлі ў Варшаву, Маскву, Санкт-Пецярбург.

Продаж абаранкаў у Вільні (30-я гады 20 стагоддзя)

                                                                   Продаж абаранкаў у Смаргоні (30-я гады 20 стагоддзя)

Наш клад!

- Напэўна, абаранкі, калі вы былі дзіцем, выраблялі нячаста? – цікавімся ў Ядвігі Флар’янаўны.

- Ой, канешне… На Каляды, Новы год, Вялікдзень і на Яна – калі быў фэст у Вішнеўскай парафіі, - зазначае жанчына. - Рабілі б, можа, і часцей, ды не было з чаго пячы. Дзе той пшанічнай мукі ўзяць? А ў пост пяклі посныя абаранкі: мука, алей, вада ды соль.

- А калі вы зрабілі сваю першую абаранку?

- Гадоў у трынаццаць-чатырнаццаць станавілася побач з мамай і вучылася мясіць цеста. Сакрэтамі смачных абаранак дзялілася і суседка (бабка-павітуха), якая таксама вельмі добра ўмела абыходзіцца з цестам. І абаранкі, і пірагі смачныя пякла. І я палюбіла гэту справу. Наогул вельмі люблю гатаваць. І гасцей люблю. Уся мая радня была гасцінная, няпрагная.

- Ядвіга Флар’янаўна  - майстрыха на ўсе рукі. Наш клад! - усклікае загадчыца Вішнеўскага Дома культуры Альфрэда Дыро. - Не толькі абаранкі выпякаць, але і на кроснах ткаць, кручком і на спіцах вязаць яна таксама добра ўмее. Усё гэта ад маці пераняла. Да нядаўняга часу ў нашым ДК яна гурток па ткацтву вяла, моладзь ткаць вучыла.

Майстар-клас для Беларусі

Спрытная, актыўная, усмешлівая жанчына. Ядвіга Флар’янаўна зусім не выглядае на свае семдзесят сем. Майстар-клас па выпечцы абаранак яна правяла не толькі для журналістаў “Светлага шляху”. Напярэдадні да яе прыязджаў Аляксандр Мацяс з АНТ. Так што цяпер, як выпякаць смачныя смаргонскія абаранкі, ведаюць не толькі яе сяброўкі і аднавяскоўцы. Уся Беларусь.

Напярэдадні фестывалю ўнук нашай гераіні прыехаў з Мінска да бацькоў, яны таксама ў Вішневе жывуць. І да бабці павітацца забег.

- Зноў, бабуля, пячэш абаранкі і пірагі?

- Пяку…

- Дык бізнес адкрывай, - пажартаваў.

Хто ведае, а можа, і адкрые. І ў 80 гадоў жыццё, бывае, толькі пачынаецца. Асабліва ў абараначніцы.

Сушкі – у масы!

Смаргонскія абаранкі вырабляе не толькі Ядвіга Хадалёнак. Смаргонскі хлебазавод прапаноўвае 8 найменняў сушак. 162 тоны спяклі тут у 2018 годзе. У межах спецыялізаванай выставы “Хлебная і кандытарская справа” адбыўся рэспубліканскі агляд якасці хлебабулачных і кандытарскіх вырабаў “Смаката 2018". Залатым медалём была адзначана сушка «Макаўка», сярэбраным - сушка «Колос».

P.S. У Спісе нематэрыяльных каштоўнасцей Беларусі сярод 125 аб’ектаў смаргонскія “абваранкі” не значацца. Пакуль не значацца. Усяму свой час.

Галіна АНТОНАВА.

Фота, відэа аўтара, а таксама з архіва Смаргонскага гісторыка-краязнаўчага музея.

Спортсменам и болельщикам, для которых на период соревнований установлен упрощенный порядок оформления, необходимо будет проследовать на такой коридор и представить должностному лицу таможни паспорт, а также документы на транспортное средство.   

Всего в пунктах пропуска таможни функционирует 50 новых электронных табло, установленных накануне II Европейских Игр. Сегодня на экранах отображаются меняющиеся картинки с обозначением «красного»/«зеленого» коридоров и логотипом Игр, а также транслируется визуальная информация о порядке перемещения товаров через границу.

Такие электронные табло размещены на автобусном и легковом каналах в пунктах пропуска на белорусско-польской и белорусско-литовской границах. Информация отображается как на въезде в страну, так и на выезде из нее, что позволяет въезжающим в Беларусь гостям визуально ознакомиться с порядком перемещения товаров, а также напомнить нашим гражданам при выезде, что подлежит декларированию по возвращении в страну.

В парке для маленьких сморгонцев была подготовлена игровая программа, в которой с удовольствием принимали участие, не только дети, но и родители.

Многих привлек книжный стенд с новинками литературы от районной детской библиотеки.

А маленькие любители животных с удовольствием аплодировали кинологам и четвероногим пограничникам и даже бесстрашно общались с ними поближе.

Виолетта ВОЙТКО.

Фото автора.

В школе искусств имени Огинского прошел выпускной бал. «74 выпускника получили свидетельства об окончании школы. Из них 6 – воспитанники художественного отделения, 8 – хорового и эстрадного, 11 – хореографического. 49 – музыкантов разного направления», - уточнила ведущая вечера Любовь Малышева.

Традиционно выпускные вечера школы искусств проходили в районном центре культуры. Но в этом году там идет реконструкция, поэтому выпускной решили провести в стенах школы и в два этапа. Получилось менее помпезно, но не менее тепло и искренне.

Свои номера публике представили лучшие выпускники и коллективы школы. Руководство отметило работу учителей, которые сами активно выступают и чьи воспитанники в этом учебном году показали высокий исполнительский уровень на многочисленных конкурсах.

«Многие родители боятся, что, отдав ребенка в музыкальную школу, его успеваемость снизиться в общеобразовательной. Как показывает практика, это неправильный стереотип. Наоборот, такие ребята умеют себя организовать и успешно учатся и в одной, и во второй школе», - уточнили педагоги школы искусств.

Галина АНТОНОВА.

Фото автора. 

Семінар адкрыў намеснік старшыні райвыканкама Генадзь Бычко. А потым аб праблемных пытаннях кіравання грамадскім здароўем, фактарах, якія на яго ўплываюць, расказала загадчык аддзела Гродзенскага абласнога цэнтра гігіены і эпідэміялогіі Ірына Дубок. А ўрач-валеолаг з гэтай жа ўстановы Гелена Раманчук павяла размову аб  абароне насельніцтва  ад вынікаў ужывання тытуню.

Намеснік галоўнага ўрача Смаргонскай ЦРБ Іван Кардзіс выступіў з інфармацыяй аб стане захворваемасці і дэмаграфічнай сітуацыі ў раёне.

Пра навядзенне парадку на зямлі расказала галоўны санітарны ўрач Смаргонскага раёна Марына Турэйка.

З пытаннямі да медыцынскіх работнікаў звярнуўся старшыня раённай ветэранскай арганізацыі Уладзімір Касакоўскі.

Юрый ЯНУШКЕВІЧ.

Фота аўтара.

Адметным было тое, што даведацца больш падрабязна пра агрэгатны завод прыйшоў вучань выпускнога класа СШ №2. У прыватнасці, яго цікавіла, ці звязана гэта прадпрыемства нейкім чынам з сельскай гаспадаркай, паколькі выпускае сельскагаспадарчую тэхніку.

У службу занятасці завітала нават грамадзянка Расіі. Яна таксама шукае работу, а прыехала ў нашу мясцовасць з жаніхом, якога накіравалі на працу на АЭС у Астравецкім раёне.

Спецыяліст аддзела кадраў агрэгатнага завода Сяргей Судакоў паглядзеў два дыпломы, іншыя дакументы, якія прынесла з сабою дзяўчына, запэўніў, што працоўнае месца знойдзецца, толькі спачатку ёй, як грамадзянцы іншай краіны, трэба схадзіць у аддзяленне па грамадзянстве і міграцыі райаддзела міліцыі, аформіць там дазвол на часовае пражыванне, пасля чаго можна будзе заключыць працоўны дагавор.

У гэты ж дзень у службе занятасці працавала псіхолаг УТЦСАН “Цёплы дом” Вольга Глінская. Яна садзейнічала прафарыентацыі, аказвала наведвальнікам псіхалагічную дапамогу.

Юрый ЯНУШКЕВІЧ.

Фота аўтара.

Весенний велопробег стал традиционным для работников ЦРБ. В этом году он посвящен Году малой родины, а также 75-летию освобождения Беларуси от немецко-фашистских захватчиков.

В велопробеге приняли участие 19 человек. Почти половина участников – уроженцы аг. Жодишки.

По дороге велосипедисты посетили мемориалы- памятники ВОВ («Переправа», в д. Сосновка, в д.Расло), зажгли памятные лампадки.

В Жодишках участники велопробега познакомились с историей агрогородка, побывали в этнографическом музее, костеле Св. Троицы, познакомились с устройством и работой водяной мельницы.

Соб. инф.